Genieten van zwemmen kun je leren

Je kind leren zwemmen is niet altijd even eenvoudig, en soms kun je het beter overlaten aan een professional. Want een zwemleraar zegt dan wel de hele tijd hoe je moet zwemmen, maar je ziet hem zelf nooit zwemmen, zodat hij vooral empathisch en een goed pedagoog moet zijn om zijn kennis over te brengen op kinderen.

Zwemleraar en redder Mathias CARDINAUD is ook assistent productmanager bij Nabaiji, en heeft een grote belangstelling voor menselijke relaties. Hij geeft ons een paar tips, te beginnen met: "Pep up your Swim!"

Wat is "babyzwemmen"?

“Veel clubs gebruiken die term om marketingredenen, als een "merk" zodat je meteen begrijpt wat het doel is van de activiteit. In feite gaat het niet om "echt" zwemmen, maar is het meer een activiteit om kleine kinderen vertrouwd te maken met water. Vandaag spreken we eerder van "watergewenning" voor de allerkleinsten en "waterspeeltuin" voor de groteren. De Belgische Hoge Gezondheidsraad beveelt die activiteit aan voor kinderen vanaf 12 maanden.”

Kunnen baby's van nature zwemmen?

“Neen, baby's kunnen niet van nature zwemmen. Maar ze hebben wel van bij de geboorte archaïsche reflexen om te zwemmen en de longen sluiten zich automatisch af van zodra ze onder water komen. Die reflexen hebben zich de voorbije 9 maanden ontwikkeld in de moederbuik en een baby behoudt ze tot 4 maanden na de geboorte.”

Zijn er baby's die instinctief op hun gemak zijn in het water?

“Elk kind heeft zijn eigen temperament. Ik ben geen kinderpsycholoog, maar ik stel wel vast dat een kind van wie de ouders dol zijn op water vaak meer op zijn gemak is. Het belangrijkste is hoe het kind zelf tegenover water staat. Als hij niet bang is in het water, zal hij zich vrijer durven bewegen en veel sneller evolueren. Daarom is "spelen" zo belangrijk.”

Is het mogelijk om een kind jonger dan 5 jaar te leren om zichzelf te redden wanneer hij in het water valt?

“Rond de leeftijd van 5-6 jaar zijn motoriek en coördinatie bij een kind voldoende ontwikkeld om te starten met het aanleren van de eerste echte zwembewegingen. Maar een kind van 3 of 4 jaar kun je wel al leren om als een plank op zijn rug te drijven en eenvoudige voortstuwingsbewegingen te maken zoals trappelen met de benen. In elk geval mag je een kind in de buurt van water nooit uit het oog verliezen.”

Hoe stel je een peuter gerust?

“Door er goed naar te luisteren en niets te forceren. Als hij liever in je armen wordt gehouden, houd hem dan vast. Lach hem toe en praat rustig tegen hem. Lach hem nooit uit en blijf hem aanmoedigen, of zijn pogingen nu lukken of niet. Als hij het water niet in wil, laat hem dan, op een dag leert hij het echt wel, hoe dan ook. Wanneer hij andere kinderen bezig ziet, zal hij uiteindelijk zelf ook het water in willen. En je kunt hem nog altijd een waterspelletje buiten het water voorstellen.”

Welke goede raad geef je aan ouders?

“Neem je kind geregeld mee naar het zwembad, zelfs al ben je zelf niet op je gemak in het water. Jaag je kind niet op en laat hem rustig op zijn eigen tempo evolueren. Als je wilt dat hij vorderingen maakt, moet je creatief zijn: spelen is de beste tactiek. Aarzel niet om materiaal te gebruiken om het leuker en speelser te maken. Later zal de zwemleraar hem dan gemakkelijker de juiste zwembewegingen kunnen aanleren.”

Waarom raad je aan om te leren zwemmen met een zwemleraar?

“Leren zwemmen is een vak. Niet alleen de bewegingen zijn belangrijk wanneer je leert zwemmen. De pedagogische aanpak moet aangepast zijn aan de leeftijd en het profiel van het kind. Bovendien zal een kind zich anders gedragen bij zijn ouders en dat maakt het aanleren niet eenvoudiger.”

Hoe ga je om met een kind met watervrees?

“Allereerst moet er vertrouwen zijn. Er moet een vertrouwensband zijn gecreëerd tussen de volwassene en het kind. Toon hem bij voorkeur op een opgewekte en vrolijke manier de oefeningen. Voor de hele kleintjes jonger dan 2 is ook visueel contact met minstens een van de ouders belangrijk. Spelen is een tweede belangrijk element. Door van een situatie die oorspronkelijk misschien beangstigend is voor het kind een spelletje te maken, kan hij zijn angst overwinnen. Het is uiteraard ook belangrijk om de oefeningen aan te passen aan het kind en niets te overhaasten.”

Wat is je belangrijkste pedagogisch wapen?

“Ik gebruik vooral humor. En wanneer ik een kind moet geruststellen, neem ik het even apart zodat hij zich niet minderwaardig voelt aan de groep. Ik moedig de kinderen ook enorm veel aan, om te tonen dat ik in hen geloof en hen zin te geven om iets te kunnen.”

Wat is volgens jou de beste lesduur, want kinderen kunnen zich immers nog niet lang concentreren?

“De bedoeling is dat ik hen nooit moet vragen om zich te concentreren. Ik probeer met een spel hun aandacht erbij te houden. Voor kinderen jonger dan 4-5 jaar moeten de lessen vrij en speels zijn. In een onverwarmd zwembad met water kouder dan 32 °C zal de duur van de les worden bepaald door de warmteregulering. Bij kinderen jonger dan 2 en in water dat niet verwarmd is, mag een sessie niet langer duren dan 20 minuten, gevolgd door een lekkere snack. Voor de groteren, die zich meer moeten concentreren: 20-30 minuten voor een individuele les en 45 minuten voor een groepsles.”

Welke accessoires gebruik je bij de zwemlessen?

“Voor de allerkleinsten vind ik het drijfplatform TINOA een echte aanrader voor de watergewenning. Het is comfortabel en leuk, je kleintje kan samen met mama of papa het water ontdekken en vrij bewegen.

Voor de waterspeeltuin kan ik de klassieke zwemvleugeltjes of de modulaire zwemhulp TISWIM aanbevelen, die laatste ondersteunt ook bij heel jonge kinderen goed de schouders. Het voordeel ervan is dat het kind kan ontdekken hoe leuk het is om in het water te springen, zonder dat hij met zijn gezicht onder water gaat. En voor het eigenlijke aanleren van de zwembewegingen gebruik ik heel graag de modulaire zwemhulp. Die is comfortabel voor het kind en je kunt het drijfvermogen aanpassen aan zijn niveau. Om een kind te leren kopje onder gaan, vind ik de handgrepen TICRAWL ideaal. Hiermee kan het kind onder water zwemmen terwijl hij toch een houvast blijft houden. Dat helpt enorm om vertrouwen te krijgen! Zodra het kind echt op zijn gemak is onder water, zijn ze bovendien perfect te combineren met de onderwaterbogen AQUAWAY om een heus onderwaterparcours te maken. Perfect om nieuwe uitdagingen te verzinnen!”