Hoe beleef je voetbal als een supporter?

In zijn boek ‘Iedereen supporter? Het groepsvirus in ons brein’ schetst Filip Boen wat het betekent om fan te zijn. Als trouwe supporter van Beerschot is hij vertrouwd met hoogtes en laagtes van zijn club, maar trouw aan je club blijft het allerbelangrijkste. Zijn clubliefde begon toen Beerschot in 1979 de beker van België won. Zijn paarse sjaal werd met trots gedragen. Beerschot verzeilde echter in zwaar water, er kwam een omkoopaffaire en de ploeg degradeerde naar tweede klasse.

Als jonge supporter werd Filip danig op de proef gesteld. Zijn vrienden en mede-supporters van weleer stapten al snel over naar de succesvollere teams van dat moment. Blijf je dan wel vriend met iemand die jouw club de rug toekeert? Kan je supporters eigenlijk wel vrienden noemen of is het enkel de liefde voor de club die hen bindt? Filip Boen: “Er zijn verschillende redenen om supporter te worden of naar het voetbal te kijken. Vriendschap is er daar één van en uiteraard word je door groepscategorisatie makkelijker vrienden met iemand van je eigen club, maar het is geen één op één relatie. En vriendschap over de clubgrenzen ligt gewoon wat moeilijker. Ik ken weinig supporters persoonlijk, maar tijdens de wedstrijd is iedereen met een paarse sjaal mijn vriend.”

Supporter zijn van een succesvol team is niet bijzonder moeilijk. Als je ploeg elke week wint en de de resultaten opstapelt, dan is supporteren iets om gelukkig van te worden. Trouw blijven bij verlies vraagt inspanning en kenmerkt zo de echte supporter. 

Iedereen, elk individu, heeft nood aan verbondenheid. Het maakt deel uit van onze identiteit en vormt in grote mate ons geluk. Verbondenheid is een behoefte om connectie te maken met anderen. En daarin is een groep voetbalsupporters niet heel erg verschillend van andere groepen in de maatschappij.

Bij supporters komt daar in hoge mate nog een gevoel van identificatie van je club als extraatje bij. Het is ‘onze’ club, het zijn ‘onze’ jongens die goed gespeeld hebben. Het is wij tegen zij - er heerst vaak een echte afkeer tegenover de tegenstander - en dat leidt tot een enorme groepsidentificatie. De normen binnen het voetbal zijn steeds verder opgeschoven en supporters in aparte vakken steken, versterkt dat wij-zij-gevoel uiteraard nog verder.

Filip Boen: “Het is wel zo dat in voetbal minder normen van hoffelijkheid bestaan, in tegenstelling tot bijvoorbeeld rugby, maar in ons zit er wel iets waardoor we andere groepen zullen benadelen, vooral wanneer we het gevoel hebben dat er iets onrechtvaardigs is gebeurd. En in het voetbal gebeurt er vaak iets ‘onrechtvaardigs’.” Spreekt er iemand slecht over jouw club, dan zal je daar onmiddellijk op reageren. Je verdedigt je club met hand en tand. De identificatie gaat erg diep en dan kan de grens tussen een diehard supporter en een vechtende hooligan wel eens flinterdun worden. Voor Filip blijft het belangrijk dat de supporterskern zich blijft afzetten tegen de hooligans. “Uiteraard wordt er vaak door ‘gewone’ supporters gereageerd wanneer ‘hooligans’ over de schreef gaan en de groepsnormen overschrijden. Het hangt natuurlijk af wat als groepsnorm wordt gezien, maar de KV Mechelen-fan die onlangs de Hitler-groet bracht werd toch duidelijk door iedereen veroordeeld, ook door de KVM-supporters zelf. En dat gebeurt ook bij minder extreme voorvallen.” 

Dat er ook onder de werknemers van Decathlon een aantal fervente en trouwe voetbalsupporters zit, is niet meteen verwonderlijk. Vijf getuigenissen.

Dankzij een hevig supporterende grootvader werd Christopher Danlee op zijn beurt fan van Union Sint-Gillis. Christopher werd zelf voetballer bij de club van zijn hart en na zijn eigen carrière vond hij in het stadion de sfeer en clubliefde terug.

“Spelers en supporters zijn één, de viering na een overwinning maar ook het applaus bij verlies maakt van Union Sint-Gillis een grote familie.” Supporter worden voor een andere club is onmogelijk: “We hebben geel-blauw bloed en we verdedigen de traditie van familiale anti-racistische, anti-fascistische club. Ik denk niet dat ik deze passie in een andere club zal terugvinden.”

Thibaud Geerinckx is supporter van onze nationale trots, de Rode Duivels. “Ik beschouw mezelf echt als een loyale supporter en deel van de kern. Bij elke wedstrijd ben ik aanwezig, zelfs in het buitenland! Voor een andere ploeg supporteren is simpelweg onmogelijk voor mij. Ik ben Belg en zal dat ook voor de rest van mijn leven blijven. Voor mij zijn de Rode Duivels de mooiste manier om te tonen dat ons land een hechte eenheid vormt.”