De geneugten van een buitenrit

Als je in de winter in de manege hebt kunnen werken, beschut tegen weer en wind, zal je des te meer genieten van de eerste zonnestralen, oftewel de eerste buitenritten. Dat geldt ook voor je paard: het zal ongetwijfeld vol enthousiasme vertrekken als het na lange weken van enkel de hoefslagkering te zien eindelijk weer de open ruimte mag veroveren! Als Beauty of Blacky net iets te enthousiast is, aarzel dan zeker niet om hem eerst te longeren: zo kan het zich eerst volledig uitleven en kan je daarna iets rustiger op pad! Als de winter bijzonder streng is geweest, kan je de eerste rit van het jaar ook inplannen aan het einde van een training: als je paard ontspannen is, zal het minder snel zijn vreugde met jou op zijn rug uiten!

Afhankelijk van waar je woont, ga je misschien rijden in het bos, langs het water, of over verschillende paden en wegen door open vlaktes en velden. Maar wees gerust, elke tocht is goed voor het humeur van de ruiter en zijn paard! "Ik ga meestal alleen op pad," zegt Agathe, projectleider bij Decathlon en recreatief amazone. "Mijn paard is al 21 jaar oud en is een beetje een diesel: het moet langzaam opwarmen voor het echt op gang komt. Daarom rijd ik liever alleen, zodat het zijn eigen tempo kan bepalen. Het kan zich bovendien nogal dominant gedragen ten opzichte van andere paarden." En ook voor de amazone komt dit mooi uit, want zo kan ze op haar tochten haar hoofd volledig leegmaken en op adem komen na een drukke week... Maar als Agathe met Kabour, haar geliefde paard, op stap gaat, neemt ze wel altijd een telefoon mee. Een kwestie van veiligheid, mocht er iets gebeuren!

Agathes paard is dus geen fan van buitenritten in groep, maar andere ruiters gaan juist liever met vrienden op pad. "De paarden zijn meer op hun gemak als ze met anderen op stap gaan. Jonge paarden, bijvoorbeeld, voelen zich veiliger in een groep. Als dan een van de paarden schrik heeft van iets wat het onderweg tegenkomt, kan een ander hem voorgaan en hem zo op zijn gemak stellen. Voor een nerveus of gestrest paard kan een groepsrit ervoor zorgen dat het deze tochten beter aankan." Ook de ruiters hebben er baat bij: net als samen met vrienden hardlopen of fietsen, is paardrijden een ideaal moment voor meer of minder diepgaande gesprekken. "Het is een kwestie van organisatie. Je moet goed met elkaar overleggen en op het afgesproken uur voor de stallen verzamelen. En deze gezamenlijke ritten kunnen absoluut uitermate ontspannend zijn, voor ruiter en paard... En daarbij is het ook nog eens veiliger, zeker als het gaat om je eerste buitenritten. Als er een probleem is, kunnen de andere ruiters helpen," legt Agathe uit.

Maar denk daarom nog niet, beste paardenliefhebbers, dat buitenritten enkel en alleen maar voor de ontspanning zijn: sterker nog, je kunt gebruikmaken van de andere omgeving om je paard te trainen. Met draven train je bijvoorbeeld het hart, het uithoudingsvermogen en de ademhaling van je paard. "Je moet er enkel aan denken dat je, net als bij platwerk in de buitenbak of manege, de tijd neemt om je paard aan het begin van de rit goed op te warmen in een ontspannen stap," benadrukt Agathe. "Daarna kan je beginnen draven en van snelheid veranderen." Door het versnellen en vertragen kunnen ritten een heel nuttig trainingsmoment zijn. Buiten zijn paarden soms iets actiever en sneller gespannen. Dat is dus een ideaal moment om met ze aan de slag te gaan. "Een tijdje geleden werkte ik met een jong paard dat wat overgewicht had en vet moest verliezen en spiermassa moest opbouwen. Een buitenrit met enkele hellingen is ideaal om een paard weer in conditie te krijgen! Het spreekt op die manier echt al zijn spiergroepen aan en gaat op een natuurlijke manier aan het bit. Je hebt dus geen martingaal nodig om goed met je paard te werken. Paarden komen buiten heel snel weer in conditie."

Buiten de steile paden die, net als bij traillopen, een extra beroep doen op je paard, geeft de open ruimte ook een boost aan de conditie van je rijdier. "Op een buitenrit rijd je als paard met ruiter doorgaans over rechte lijnen... In de manege moet je op een gegeven moment draaien. Dat je rechtlijnig met je paard kunt werken is ideaal om hem op een andere manier te trainen." Voor het paard van Agathe, die wat last heeft van artrose, is het werken in een rechte lijn een ware troef. Zo kan ze in de drie snelheden de gewrichten van Kabour symmetrisch belasten, zonder hem de ene of de andere kant op te dwingen. Als opwarming voor de training, of als recuperatie na platwerk of een springtraining, kan een buitenrit een echt pluspunt zijn en als beloning dienen voor je paard. In het bos, over velden of op het strand, elke omgeving heeft zo zijn eigen voordelen. In het bos wordt je paard doorgaans sterker geleid, en kan het genieten van lichte niveauverschillen. Paden midden door open velden stellen je paard soms beter op zijn gemak en bieden heerlijke routes voor de ruiters. En het strand biedt met zijn natte zand een ideale ruimte voor draf en galop, en het water biedt een gratis balneotherapie die de pezen van je paard een zee van goed zal doen...

Een buitenrit is ook de ideale gelegenheid om je paard uit zijn routine te halen en het eens iets anders te laten zien dan de hoefslagkering of de omheining van de renbaan. "Een buitenrit kan in het begin wel wat eng zijn: je paard ontdekt nieuwe dingen, waagt zich in nieuwe gebieden en de ruiter kan soms voor onverwachte uitdagingen, onbekende terreinen en doodlopende paden komen te staan," zegt Agathe. "Op een buitenrit is er geen hoefslagkering om je paard tegen te houden als je de controle verliest!" Toch is uit de comfortzone stappen op de lange termijn heel goed voor je paard. "Door beetje bij beetje nieuwe elementen te leren kennen zal je paard bijleren, rustig worden en gewoon worden aan het breken met de dagelijkse sleur. Daarom is het beter om er in het begin met een groep opuit te trekken. Maar je paard zal zich ertegen harden, en al snel kunnen genieten van de buitenlucht. Net als zijn ruiter, eigenlijk..." Vraag het elke ruiter, zelfs een die op hoog niveau rijdt: het is essentieel om tijd te reserveren voor de geestelijke gezondheid van je paard. En buitenritten zijn daarbij een belangrijke bondgenoot. "Na een tijdje komen de paarden tot rust en keren ze doorgaans in alle rust terug naar de stal."

Naast het feit dat de buitenlucht je lieveling goed zal doen, benadrukt Agathe dat een buitenrit een uitstekende manier is om de band tussen ruiter en paard te testen en te versterken. "In de manege of de buitenbak zijn paarden doorgaans vrij gericht op wat de ruiter vraagt," legt ze uit. "Buiten is dat een heel andere zaak. Je paard kan zich op tientallen elementen concentreren: een omgevallen boom, een hond achter een hek, een lawaaierige trailer, werken aan de weg... het zijn allemaal elementen die de aandacht van het paard kunnen trekken en het de ruiters soms moeilijk maken. Op die momenten is het interessant om te zien hoe het paard de bevelen van de ruiter gehoorzaamt en aandacht heeft voor zijn vragen. Nogmaals, hoe meer je als ruiter je paard mee naar buiten neemt, hoe meer het paard zal leren om je in alle situaties te gehoorzamen. En die gewoonte zal ook een positief effect hebben op de gewone training: daar zal je paard nog beter naar je luisteren!"

Zoals gezegd neemt Agathe altijd haar mobiele telefoon mee als ze een buitenrit maakt. "Je weet nooit wat er kan gebeuren en soms raak je vrij geïsoleerd als je met je paard op stap bent. Zeker als je alleen bent, is het daarom belangrijk om goed voorbereid te zijn." Een tip: vergeet je smartphone niet op te laden! En Agathe steekt ook altijd een hoevenkrabber in een van haar zakken, om haar paard te ontlasten: "Ik denk altijd dat als ik een steentje in mijn schoen had, ik geen twee uur zou kunnen wandelen! Bovendien is mijn paard niet beslagen. Als ik een hoevenkrabber bij heb, kan ik er zeker van zijn dat mijn paard de hele rit comfortabel kan wandelen en er net zoveel van kan genieten als ik!" Rond de winterperiode, wanneer de nacht snel valt, plakt Agathe ook reflecterende stroken op de koten van haar paard, zodat het goed zichtbaar is voor automobilisten. Denk ook aan andere voorzorgsmaatregelen, zoals het van tevoren verkennen van een nieuwe route. Probeer zo veel mogelijk gebruik te maken van gemarkeerde ruiterroutes om volop van je buitenritten te kunnen genieten. En vraag ook eens raad aan de andere ruiters in je manege: zij kunnen je adviseren over interessante paden in de buurt als je je eerste buitenrit maakt.

Buitenritten, alleen of met vrienden, zijn dus goed voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van je paard en bieden talrijke voordelen. En je paard zal je zeker niet tegenspreken: het weet meestal precies aan te geven of het liever een training platwerk doet of een buitenrit maakt.