Ken je de oorsprong van ethologisch paardrijden en de voordelen ervan? Klaar om 'paard te spreken'?
'Ethologisch paardrijden': tegenwoordig hoor je de term in elke paardenstal vallen. De film 'The Horse Whisperer' ('De Paardenfluisteraar') bracht de praktijk 20 jaar geleden al in de belangstelling. . Zoals we zullen zien, gaat het niet louter om fictie, maar om een echte aanpak, een andere benadering van het paard en paardrijden. Met circusacts of geleerde paarden heeft het weinig te maken (ook al kun je je paard met ethologie gemakkelijker een 'jambette' aanleren'.
In het Grieks betekent éthologie 'zedenleer', waarbij 'ethos' staat voor zeden en 'logos' voor leer of wetenschap. Kortom, het is l’de studie van het gedrag van dieren (de mens inbegrepen). We proberen te begrijpen waarom een dier op een bepaalde manier reageert, en wat de oorzaak is.
In de context van het paard, is de betekenis van de term 'ethologie' ietwat anders. Het gaat er natuurlijk om ’het gedrag van het paard te bestuderen, zijn houdingen en bewegingen te begrijpen, en hoe het zich gedraagt, alleen, in een kudde of met mensen. Kortom: we leren om 'het paard te lezen', en om zowel bij grondwerk als bij het rijden 'zijn taal te spreken'”. Er is een onderscheid tussen de 'wetenschappelijke' etholoog, die het gedrag in de breedste zin van het woord bestudeert, en de beoefenaar van ethologisch paardrijden, die de resultaten van deze wetenschap in de praktijk brengt. Beide gaan hand in hand.
In de praktijk volg je drie basisprincipes: Vertrouwen, controle en verbondenheid. . Het vinden van de juiste balans tussen vertrouwen en controle is niet altijd eenvoudig, maar het zal je toelaten om in alle veiligheid een relatie op te bouwen met je paard. Zonder controle zal je paard je als zijn beste maatje beschouwen, maar je niet respecteren, ook al vertrouwt hij je.Is er daarentegen geen vertrouwen, kun je terechtkomen in een koude relatie met weliswaar controle, maar waarbij het paard een soort 'slaaf' is in plaats van een 'partner'. Uiteraard is het ook niet wenselijk dat je paard bang voor je is. Het komt er dus op aan een verbondenheid op te bouwen met je paard, zodat hij steeds oog en oor heeft voor je. Je paard moet rekening met je houden en op je minste verzoek ingaan.
Vanuit een ethologische benadering ga je je paard beter observeren en begrijpen en er makkelijker mee communiceren. Het is een echte vertrouwensrelatie die je opbouwt. Dat vertaalt zich in meer veiligheid bij de omgang en tijdens het rijden. Zo kun je van deze benadering gebruikmaken om je paard makkelijker in een trailer te krijgen. Daarnaast gaat je paard je ook niet meer meesleuren naar de paddock of naar een vriendje. Er bestaan ook tal van gewenningsoefeningen (aan deken, voetbad, spray ...) die het paard trainen om kalm te blijven in stressvolle situaties. Dat is onbetaalbaar! Zo hoef je je niet langer zorgen te maken dat je rechtsomkeer moet maken als er een grote, vervaarlijke tractor in de andere richting op je afkomt, omdat je paard bang is voor gele tractors met grijparmen.
Door naar je paard te leren luisteren en het beter te begrijpen, is je paard meer ontspannen tijdens een evenement en reageert het beter, zodat het ook beter presteert. Kijk ook tijdens trainingen of je paard eerder introvert of extravert is om een training op maat te maken: sommigen geven de voorkeur aan een beetje routine, terwijl anderen voortdurend verrast willen worden om gemotiveerd te blijven! Een beetje zoals bij mensen, dus!!
Op de keper beschouwd ben je misschien al zonder dat je het beseft dagelijks ethologisch bezig. Je hoeft niet meteen te gaan springen zonder zadel en zonder bit! Begin met jouw 'persoonlijke ruimte' (een ruimte op armlengte om je heen) te laten respecteren, waarin het paard niet zonder jouw uitnodiging mag binnentreden. Dan ben je al heel ethologisch bezig, en je wint !aan veiligheid in de dagelijkse omgang met je paard !
Zin om je eraan te wagen? Je hoeft niet veel in uitrusting te investeren om eraan te beginnen. Een ethologisch halster of knoophalster en een voldoende lang (minstens 3,7 m) halstertouw volstaan. Opgelet: een knoophalster is veel ruwer dan een effen halster en werkt harder in op het hoofd van het paard. Beter niet gebruiken om je paard mee vast te maken, dus!
Ik raad aan te beginnen met de 7 spelletjes van Parelli. Het eerste is het spel van de vriendschap. Een grondoefening waarbij je je paard in stilstand over het hele lichaam streelt, tot de oren toe! Een paard dat zich overal laat aanraken zal rustiger zijn bij een bezoek van de veearts en zal zijn hoofd niet omhoogtillen bij het aandoen van een halster. Kortom:een makkelijker paard om mee te werken, en een gelukkiger paard! En als ons paard gelukkig is, zijn wij het ook :)
Er bestaan veel verschillende methodes. Informeer je goed en ga alleen te rade bij erkende professionals. Ga na of ze een training Ethologie hebben gevolgd, eventueel in het buitenland (met name in de Verenigde Staten staan ze al heel ver op dit gebied).
Tot slot hoor je wel 's zeggen: ethologie, allemaal goed en wel, maar je moet wel je eigen paard hebben. Niets weerhoudt je ervan om het, als je halve stal hebt, met de eigenaar te bespreken, al blijft het zijn keuze of je deze methode al dan niet kunt gebruiken, en die keuze zul je moeten respecteren. Als je in een club rijdt, kun je proberen om een weerspannig paard aan het singelen te laten wennen, met de hulp van je lesgever of lesgeefster. Laat je in het begin in elk geval begeleiden ;)
Zo, waar wacht je op om eraan te beginnen?
Eigenares van een 20-jarige ruin.
Recreatief ruiter, gericht op ethologie.
